(1) Mahkeme başkanı veya hâkim, duruşmayı yönetir ve sanığı sorguya çeker; delillerin ikame edilmesini sağlar.
(2) Duruşmada ilgili olanlardan biri duruşmanın yönetimine ilişkin olarak mahkeme başkanı tarafından emrolunan bir tedbirin hukuken kabul edilemeyeceğini öne sürerse mahkeme, bu hususta bir karar verir.
CMK Madde 192 Gerekçesi
Madde, bütünü ile duruşmayı yönetme ve sanığı sorguya çekme görevini mahkeme başkanı veya hâkime vermiş bulunmaktadır. Delillerin ikame edilmesini, sırasını ve belirlenmesini, tartışılmasını da yine mahkeme başkanı sağlayacaktır. Ancak mahkeme başkanı tarafından emrolunan bir tedbire taraflardan birisi itiraz ederek, böyle bir tedbirin kabul edilemeyeceğini iddia edecek olursa, o zaman mahkemenin bir karar vermesi gerekecektir. Görülüyor ki, ikinci fıkra hükmü ancak toplu mahkemelerde söz konusu olacak, tek hâkimli mahkemede, hâkim itiraz hakkında kendisi karar verecektir.
CMK 192 (Başkan veya Hâkimin Görevi) Emsal Yargıtay Kararları
Ceza Genel Kurulu 2020/19 E. , 2021/369 K.
CMK 192. madde
Mahkeme başkanının tasarruflarına itiraz edildiğinde mahkeme heyeti tarafından karar verilmelidir.
Duruşmanın idaresi sırasında mahkeme başkanının yönetiminin usule aykırı olduğunun sanık tarafından ileri sürülmesi durumunda; CMK’nın 192/2. maddesinde yer alan ‘‘Duruşmada ilgili olanlardan biri duruşmanın yönetimine ilişkin olarak mahkeme başkanı tarafından emrolunan bir tedbirin hukuken kabul edilemeyeceğini öne sürerse mahkeme, bu hususta bir karar verir’’ şeklindeki düzenleme karşısında, sanığın tutumuyla ilgili mahkemece öncelikle bir karar verilmesi gerekirken böyle bir karar bulunmaksızın, heyet başkanının sanığın konuşmasının kesilmesine yönelik itirazlarını da dikkate almayarak sanığın savunmasını iki kez sonlandırması, karar celsesinde ise son sözü sorulan sanığın ‘‘savunma yapmak istiyorum’ şeklindeki beyanı ve talebi hakkında da heyetçe olumlu ya da olumsuz bir karar verilmeden duruşmaya son verilerek hükmün açıklanmasının, kıdemsiz üyenin heyet başkanlığı yapmasının yanında, CMK’nın 192/2 ve 289/1-a-h madde ve fıkralarına aykırı ve savunma hakkını kısıtlayıcı nitelikte olduğu görülmüştür. Bu nedenle sair yönleri incelenmeyen hükmün bozulmasına karar verilmelidir.
YARGITAY 2. CEZA DAİRESİ Esas: 2012/23947 Karar: 2012/42290 Tarih: 01.10.2012
CMK 192. Madde
Başkan veya Hâkimin Görevi
Sanığın talimatla İstanbul 5. Çocuk Mahkemesi tarafından ifadesinin alınması sırasında 23.10.2009 günlü oturumda kimliği saptandıktan sonra zorunlu savunmanı hazır olmadığı için sorgusunun yapılmadığı ve kovuşturmanın daha sonraki aşamalarında da sorgusu yapılmadan yargılamaya son verilerek hüküm kurulması suretiyle 5271 sayılı CMK’nın 191/3-d, 192/1. maddelerine aykırı davranılması,
Sonuç: Bozmayı gerektirmiş, sanık müdafii ile velisinin temyiz itirazları bu itibarla yerinde görülmüş olduğundan diğer yönleri incelenmeyen hükmün bu sebepten dolayı isteme aykırı olarak BOZULMASINA, 01.10.2012 tarihinde oybirliği ile karar verildi.
